Hukuksuzluk, zorbalık var olduğu sürece… Ne dava biter, ne tamir! / Feyzi Hepşenkal

Daha ilk cümlesi ile özetini aktarır Dava:

“Biri Josef K’ya iftira atmış olmalıydı, çünkü kötü hiçbir şey yapmış olmadığı halde bir sabah tutuklandı.”

Franz Kafka’nın ölümünden sonra, 1925 yılında yayınlanabilmiş ve kimine göre “Gelecek yıllarda dünyayı sarsacak olan totalitarizm dehşetinin bir kehâneti olarak” görülen Dava’nın çizgi roman uyarlaması da var.

Ve oradaki şu tek kare ise kitabın bir başka özeti yine…

Josef K neredeyse 100 yıldır, hukuksuzluğun, zorba iktidarların pençesine düşenleri simgeliyor.

* * *

Bir başka simge, Yakov Bok.

O da soyadının Türkçe okunuşundaki karşılığı gibi, “bok yoluna” gidenlerden!

Yakov’un öyküsü 1911 yılında, Kiev’de geçiyor:

“Bu tarih, 1905 devrimi ile Rusya'nın son Çar'ının devrilmesi arasında kalan bir zaman dilimidir ve siyasi ortamın belirsizliği bir kültür paranoyası yaratmıştır. Bastırılmış korku ve düşmanlıklar artık açığa çıkmış ve saldırganlaşmıştır.”

1966’da yayınlanan, bir yıl sonra hem ABD Ulusal Kitap Ödülü hem de Pulitzer Ödülü'nü kazanan Bernard Malamud, “Tamirci” adlı eserinde “acı çeken ama acı çekerken düşünen, acı çekerken mücadele eden ve acı çekerken acısına meydan okuyan” Yakov’u anlatır.

Romanın kahramanı Yakov Bok, bir tamircidir.

Bir pencere kırıldıysa, camını yenisiyle değiştirir; bir sandalye gıcırdıyorsa, bu sesi giderir ve “Bir felsefem var ise o da yaşamın bundan daha iyi olabileceğidir” der.

Hele şu sahne, herhalde yabancı gelmeyecek size…

* * *

“Grubeşov, ‘Sorularıma kesin ve tam olarak cevap ver’ diyerek defterine baktı:

-      Sen bir 'Hasid' ya da 'Misnogid' misin?

Yakov, ‘Ne biri, ne de diğeri. İkisi de değilim’ diye cevap verdi.

Grubeşov bu sefer ağır ağır, uzun ve lekeli bir bez çıkardı.

Bezi havada sallayarak, ‘Bunu daha önce görmüş müydün?’ diye sordu:

-      Bu bez, şu anda üzerinde olana benzer bir köylü gömleğinden koparılmış bir parça. Bu sana mı ait?

Yakov bezmiş bir ifadeyle, ‘Bilmiyorum’ dedi.

Grubeşov:

-      Daha dikkatli düşünmeni öneririm Yakov Bok. Sarımsak yemediysen nefesin kokmaz.

Yakov çaresizlik içindeydi:

-      Evet efendim. Sanırım benim.

* * *

Korkarım Dava’yı da, Tamirci’yi de tekrar ve tekrar tekrar okumak gereken zamanları yaşıyoruz.

Ha…

Derseniz ki:

-      Okumaya gerek yok, bütün bunları zaten yaşıyoruz.

Siz de haklısınız!

a3haber