Sadberk Hanım, 2023’te yeni yerinde / Feyzi Hepşenkal
Sarıyer
Büyükdere Piyasa Caddesi’ndeki 25/29 numaralı bina, tarihe meraklı olanlar ve
özellikle sanatseverler için önemli bir adrestir.
“Söylentiye göre malzemesi dışarıdan
getirilip monte edildiği için semt sakinleri arasında daha çok ‘Vidalı Yalı’
olarak tanınan yalı, arkasındaki Rusya Sefareti Yazlık Binası’nın sınırlarına
kadar uzanan 4.280 metrekarelik bir bahçe içinde yer alır ve 400 metrekarelik
bir alana oturur. Boğaziçi’ndeki pek çok konakta görüldüğü gibi setler halinde
düzenlenmiş olan bahçe ağaçlarla kaplıdır.
Ermeni iş adamı Bedros Azaryan
tarafından, 20. yüzyıl başında yanmış eski bir konağın arsası üzerinde mimar
Andon Kazazyan’a yaptırılmıştır. 1950 yılında Vehbi Koç tarafından satın alınan
yalı, 1978 yılına kadar ailenin yazlığı olarak kullanılmıştır.
1978-80 yılları arasında, Sedad Hakkı
Eldem’in hazırladığı bir restorasyon projesinin uygulanmasıyla müzeye
dönüştürülmüş ve 1980 yılında Sadberk Hanım Müzesi adıyla ziyarete açılmıştır.”
İşte
o bina, bu binadır.
* * *
Sadberk
Hanım Müzesi’nin son durumunu anlamak için şu bilgiyi de aktarmak gerekiyor:
“Vehbi Koç Vakfı'nın 1983 yılında
Sadberk Hanım Müzesi koleksiyonlarına kattığı Hüseyin Kocabaş Koleksiyonu'nda
yer alan arkeolojik eserlerin sergilenebilmesi için mevcut binanın hemen
yanındaki, 20. yüzyıl başlarında inşa edildiği sanılan yalı da satın alındı ve
ön cephesi aslına uygun olarak restore edildi. Restorasyon projesi Mimar
İbrahim Yalçın tarafından hazırlanan bu yalı, 24 Ekim 1988 tarihinde ‘Sevgi
Gönül Binası’ adıyla ek müze binası olarak hizmete açıldı. Sergileme düzeni
bakımından çağdaş bir müze uygulamasına örnek olarak değerlendirildiği için,
1988 ‘Europa Nostra Ödülü'ne layık görüldü.”
·
Sadberk Hanım Müzesi kuruluşunda yaklaşık 3
bin esere sahipken bugün 20 bine yakın eseri bünyesinde barındırıyor. MÖ 6.
binyıldan, Bizans dönemi sonuna kadar Anadolu’da yaşamış uygarlıkların maddi
kültür kalıntılarını yansıtan arkeolojik eserler Sevgi Gönül Binası’nda,
Osmanlı ağırlıklı İslâm eserleri, Osmanlılar için yapılmış Avrupa, Uzak ve
Yakın Doğu eserleri ile Osmanlı dönemi dokumaları, kıyafetleri ve işlemeleri
Azaryan Yalısı’nda sergilenmekte.
·
Sadberk Hanım Müzesi İhtisas Kütüphanesi
yaklaşık 11.389 matbû ve 668 yazma eserle özel ihtisas kütüphaneleri arasında
önemli bir işleve sahip. Kütüphane koleksiyonu içindeki yıllıklar, özellikle
nadir eser niteliğindeki sâlnâmeler ayrı bir önem taşımaktadır. Sadberk Hanım
Müzesi Kütüphanesi sâlnâme koleksiyonu 421 adet sâlnâmesiyle özel kütüphaneler
arasında Türkiye’de birinci olup, özel ve resmi kütüphanelerin geneline
bakıldığında ise ilk beşe giriyor.
·
Sadberk Hanım Müzesi fotoğraf arşivinde,
koleksiyonda yer alan tüm eserlerin yüksek çözünürlüklü fotoğrafları bulunuyor.
Bu arşiv, müze bünyesinde katalog ve yayın çalışmalarında kullanılmakla
beraber, belirli bir telif ücreti karşılığında çeşitli yayınlarda kullanımına
da izin veriliyor.
* * *
Vehbi
Koç Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Semahat Arsel, 26 Kasım 2006’da
yerine
sığamayan Sadberk Hanım Müzesi'ne şehirde güzel bir yer bulmak olduğunu söylemişti.
Yıllar
geçti.
Arayış
sürdü.
Ve
işte o gün geldi, daha doğrusu gelmek üzere.
Sadberk
Hanım Müzesi’nin Haliç’teki tarihi tersane yapılarından birine taşınması için
hazırlıklar devam ediyor.
Tasarımı,
Grimshaw mimarlık ofisi tarafından yapılacak yeni müze binası ile ilgili son
haber; şirketin internet sitesinde açıklandı.
Girimshaw,
yeni müze binasının 2023 yılında hizmete gireceğini müjdelerken; “Sadberk Hanım
Müzesi’nin, İstanbul'un kültürel yaşamının en önemli cazibe merkezlerinden biri
olarak konumunu güçlendireceğini ve müze alanları yanında, halka açık bir
etkinlik alanı da yer alacağını” vurguluyor.
* * *
Koç
Ailesi, Sadberk Hanım Müzesi ile devletin, kamu kurumlarının, belediyelerin
yanı sıra; kişilerin ve şirketlerin de taşın altına elini koymasına öncülük
yaptı Türkiye’de.
Açılan
yolda başka özel müzeler de var artık.
İstanbul’da;
Sakıp Sabancı Müzesi, Rahmi M. Koç Müzesi, Hisart Canlı Tarih Müzesi, Yeşilköy
Havacılık Müzesi, Haluk Perk Müzesi, Orhan Kemal Müzesi, Türker İnanoğlu Vakfı
Sinema Tiyatro Müzesi, Pera Müzesi, Yapı Kredi Vedat Nedim Tör Müzesi, İstanbul
Modern Sanat Müzesi, Rezan Has Müzesi…
Ankara’da
Yüksel Erimtan Arkeoloji ve Sanat Müzesi, Anadolu Mimarlık ve Mobilya Kültür
Mirası Müzesi…
İzmir’de
Selçuk Yaşar Resim Müzesi ve Sanat Galerisi, Arkas Deniz Tarihi Müzesi…
Balıkesir’de
Ayışığı Manastırı Müzesi…
Bayburt’ta
Baksı Müzesi, Kenan Yavuz Etnoğrafya Müzesi…
Bursa’da
TOFAŞ Bursa Anadolu Arabaları Müzesi…
Çanakkale’de
Köyden Kente Teknoloji Müzesi…
Erzincan’da
Ali Gürer Müzesi…
Gaziantep’te
Baklava Müzesi…
Malatya’da
Somuncu Baba ve Hulusi Efendi Müzesi…
Nevşehir’de
Kapadokya Kültür Müzesi…
Trabzon’da
Uzungöl Dursun Ali İnan Müzesi gibi.
Sayıları
artsa keşke.
Gelişip,
güçlenerek elbette.
Yorumlar
Yorum Gönder