Vergi kaçırmanın dayanılmaz cazibesi

Hazine ve Maliye Bakanlığı vergi denetim elemanları, ülkedeki toplam 11 milyon mükellefin binde 4’ünün hesaplarında yaptığı inceleme sonucu 38 milyarlık kazancın vergiden kaçırıldığını tespit etti.

Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın 2018 Yılı Faaliyet Raporu’nda yer alan veriler, vergi denetimlerindeki yetersizliği, kontrol edilen mükellef sayısının düşüklüğüne karşın kaçırılan vergi tutarlarının yüksekliğini ortaya koydu.



DENETİM AZALDI

2014-2018 yılları arasında yapılan denetimlere ilişkin verilere göre, mükellef sayısının artmasına karşın denetim sayısı azaldı. 2014 yılında 149 bin olan toplam inceleme sayısı 2018’de 135 bine geriledi. 2014 yılındaki 149 bin 47 incelemenin 111 bin 692’si sınırlı incelemeden, 37 bin 355’i tam incelemeden oluştu. 2018’de ise sınırlı inceleme 101 bin 422’ye, tam inceleme 33 bin 681’e düştü. Tüm yıllarda tam incelemenin oranı toplam inceleme sayısının yüzde 22-25’i ile sınırlı kaldı.

İncelenen mükellef sayısı da yıllar itibariyle azaldı. 2014’de 55 bin 284 mükellef incelenirken bu sayı da 2018’de 44 bin 376 oldu.

2018 rakamlarıyla 11 milyona yaklaşan mükelleflerin binde 4’ü ile sınırlı kalan denetimler sonunda tarhı istenilen toplam vergi tutarı 8 milyar 722 milyon, kesilmesi önerilen toplam ceza tutarı ise 19 milyon 862 bin TL olarak hesaplandı.

KDV VE ÖTV İLK SIRADA

Denetçilerin saptadığı kaçırılan 37 milyon 711 bin liralık kazanç içinde 12 milyar 104 milyon ile en yüksek rakam KDV kaybı oldu. KDV’yi 5,4 milyarla damga vergisi, 4 milyar lira ile de gelir vergisi izledi. KDV için 12,2 milyar, ÖTV için 3,1 milyar ceza kesilmesi önerildi.

DAHA ÇOK NAYLON FATURA

Sık sık yapılan vergi afları sırasında matrah artırımına gidilen mükelleflere, geriye dönük inceleme yapılamıyor. Bu nedenle Vergi Denetim Kurulu’nun denetimlerinin daha çok naylon fatura düzenleyenler ve kullananlarla sınırlı kaldığı, büyük sermaye gruplarının denetlenmediği biliniyor.

AF YOLU DA AÇIK

Öte yandan, ödenmesi istenen vergi ile cezaların af olanağı da bulunuyor. Merkezi Uzlaşma Komisyonu’nun iktidara yakınlığıyla bilinen Cengiz İnşaat’ın 2005-2009 yıllarına ait 424,4 milyon TL’lik vergi cezasını sildiği, dönemin Maliye Bakanı Naci Ağbal tarafından açıklanmıştı.



BİRGÜN