Yasa... Etik... İhlal... Anlamını yitiren sözcükler bu devirde!

RTÜK’te deprem: Faruk Bildirici, ‘etik ve yasa dışı’ yönetim kurulu üyeliklerini açıkladığı Ebubekir Şahin’i RTÜK Başkanlığı’ndan çekilmeye çağırdı!

Medya Ombudsmanı ve CHP RTÜK üyesi Faruk Bildirici, RTÜK Başkanı Ebubekir Şahin'in TÜRKSAT ve Basın İlan Kurumu yönetim kurullarına üyeliği bulunduğunu açıkladı. RTÜK yasasına işaret ederek üyeliklerin 'etik ve yasa dışı' olduğunu ifade eden Bildirici, Şahin’in “RTÜK’teki görevlerinden çekilmiş sayılması” için TBMM ve RTÜK Başkanlığı'na dilekçe vererek, gereğinin yapılmasını talep etti.

Bildirici, RTÜK Başkanı ve başkan vekilinin başka bir yerde görev almalarının kanunen yasak olduğunu belirterek, Şahin'in TÜRKSAT ve Basın İlan Kurumu yönetim kurullarında “hükûmeti temsilen” görev aldığını kaydetti. Bildirici, Şahin’in RTÜK Kanunu’nun 38. Maddesi ile 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin ek 16. Maddesini ihlal ettiğini ve görevinin düştüğünü belirtti. Bildirici’nin dilekçesi RTÜK’ün ardından TBMM Başkanlığı’na da sunuldu.

Bugüne değin hiçbir RTÜK başkanının başka bir yerde görev almadığını vurgulayan Bildirici, RTÜK yasasının 38. Maddesine göre, Üst Kurul’un başkan da dahil bütün üyelerinin resmi veya özel nitelikte hiçbir görev alamayacağını, maddi menfaat sağlayamayacağını ifade etti. Bildirici, 375 sayılı KHK’da da “düzenleyici ve denetleyici kurumların başkan ve üyelerinin kurumun görev alanıyla ilgili kamu kurum ve kuruluşlarında görev alamayacakları” yönünde yasal düzenleme bulunduğunu da hatırlattı.

Türksat’ta ilan edilmeyen yönetim

Bildirici, Ebubekir Şahin’in, Cumhurbaşkanlığı’nın 30 Ağustos 2019 tarih ve 2019/302 sayılı Kararı ile Basın İlan Kurumu Genel Kurulu Temsilciliği’ne atandığını, ayrıca TÜRKSAT Uydu Haberleşme Kablo TV ve İşletme Anonim Şirketi’nin 11 Haziran 2019 tarihli Genel Kurul Kararı ile 10 Haziran 2022 tarihine kadar Yönetim Kurulu Üyesi seçildiğini açıkladı.

Ebubekir Şahin ile birlikte Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi Başkanı Ali Taha Koç, TÜRKSAT Genel Müdürü Cenk Şen, TRT Genel Müdürü İbrahim Eren, Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, Sağlık Bakanlığı Bakan Yardımcısı Şuayip Birinci, Sivil Havacılık Genel Müdür Yardımcısı Kemal Yüksek ve Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Bilgi İşlem Dairesi Başkan Vekili İbrahim Kolcu’dan oluşan Yönetim Kurulu seçimine ilişkin kararın Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi'nin 30 Temmuz 2019 tarih ve 9879 sayılı nüshasının 859-860 sayfalarında yayımlandığını açıklayan Bildirici, “Yönetim Kurulu listesinin TÜRKSAT’ın web sayfasında ilan edilmemesi de dikkat çekicidir” dedi.

"Etik ihlal var tarafsızlığı ihlal ediyor"

Ebubekir Şahin’in TÜRKSAT ve Basın İlan Kurumu (BİK) üyeliklerine getirilmesiyle, yasaların ihlal edildiğini, RTÜK’ün tarafsızlığına gölge düşürüldüğünü söyleyen Bildirici aynı zamanda da etik ihlalde bulunulduğunu vurguladı.

RTÜK Kanunu’na göre RTÜK Başkanının üyeler arasından seçildiğine ve üyelerle aynı niteliklere haiz olması gerektiğine değinen Bildirici, söz konusu kanunun, RTÜK üyelerinin “resmî veya özel nitelikte görev almalarını, özel veya kamu medya hizmet sağlayıcılarının görev ve yetki alanına giren konularda doğrudan veya dolaylı olarak taraf olmalarını” yasakladığını söyledi. 

Bildirici, BİK’in 30. dönem ilk toplantısını 9 Eylül 2019 tarihinde İstanbul’da yaptığını, bu toplantıyla ilgili olarak Basın İlan Kurumu’nun web sayfasında yer alan haberde Genel Kurul üyelerinin “A-Basın Grubu”, “B-Hükümet Grubu” ve “C-Tarafsızlar grubu” olarak sıralandığını, Ebubekir Şahin'in adının da “Hükûmet Grubu” içerisinde yer aldığına dikkat çekti. 

Bu durumun RTÜK Kanununun 34. Maddesi'ne aykırı olduğunu belirten Bildirici, “Bu maddede RTÜK “idarî ve malî özerkliğe sahip, tarafsız bir kamu tüzel kişiliği” olarak tanımlanmaktadır. Tarafsız olması gereken RTÜK’ün başkanı başka bir kuruluşta “Hükümet”i temsil ederek tarafsız kalamayacağı gibi RTÜK’ün tarafsızlığına da zarar vermektedir” diye konuştu. 

"Aynı görev alanındaki şirketlerde görev yapamaz"

Ayrıca, RTÜK yasasına istisnai bir hüküm ekleyen 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin Ek 16. Maddesi'ne atıf yapan Bildirici, düzenleyici ve denetleyici kurumların üyeleri kamu kurum ve kuruluşları ile sermayesinin yarıdan fazlası devlete ait kurum ve kuruluşlar tarafından yönetilen şirketlerin yönetim kurullarında “kurumun görev alanıyla ilgili olmaması kaydıyla” görevlendirilebileceklerini vurguladı.

Bildirici, “Oysa Basın İlan Kurumu ile TÜRKSAT Uydu Haberleşme Kablo TV ve İşletme Anonim Şirketi, RTÜK’ün görev alanıyla ilgili alanlarda faaliyet göstermektedir” dedi.

Basın İlan Kurumu'nun “resmi ilanlar ile kamu kurum kuruluşlarına ait reklamların, gazete ve dergilerde yayınlanmasına aracılık etmek” ve “yazılı basını Basın Ahlak Esasları kapsamında denetlemek” ile görevli olduğunu söyleyen Bildirici, “Kurum’un görev alanındaki basılı yayın organlarının çoğu medya gruplarına bağlıdır ve bu grupların RTÜK’ün görev alanına giren internet ortamındaki yayınları ya da radyo ve televizyonları bulunmaktadır. Dolayısıyla RTÜK ve Basın İlan Kurumu’nun görev alanları kesişmektedir” diye konuştu.

TÜRKSAT Uydu Haberleşme Kablo TV ve İşletme Anonim Şirketi'nin de RTÜK ile doğrudan ilgili, aynı alanda faaliyet yürüten ve hatta iş ilişkisi içerisine girilmiş bir kuruluş olduğunu vurgulayan Bildirici, şunları söyledi:

“Kendi internet sitesinde de belirtildiği üzere TÜRKSAT’ın faaliyet alanı, uydular üzerinden ses, veri, internet, TV ve radyo yayıncılık hizmetleri ile kablo yayıncılık hizmetleri sağlamaktır. TÜRKSAT uydusu üzerinden yayın yapan radyo ve televizyonlara lisans verilmesi ve denetlenmesi RTÜK’ün görevidir. TÜRKSAT Uydu Haberleşme Kablo TV ve İşletme Anonim Şirketi’nin, 'Kablo Platform ve Altyapı İşletmecisi' olarak denetimi de 6112 sayılı yasanın 29. Maddesi'ne göre RTÜK’ün görev alanındadır. Hatta aynı maddeye göre platform işletmecilerinin medya hizmet sağlayıcı kuruluşlardan alacağı hizmet bedelleri bile Üst Kurul’un onayı ile belirlenmektedir.

Nitekim RTÜK’ün web sayfasında TÜRKSAT, 'Uydu Platform ve Altyapı İşletmecileri Listesi'nin başında yer almaktadır. Ayrıca RTÜK son dönemde TÜRKSAT Uydu Haberleşme Kablo TV ve İşletme Anonim Şirketi ile hizmet alım sözleşmesi yaparak eleman almaya başlamıştır.”

"Kurul toplantısında dile getirdim"

Üst Kurul Üyesi Faruk Bildirici, Ebubekir Şahin’in Basın İlan Kurumu Genel Kurulu’nda temsilci ve TÜRKSAT Uydu Haberleşme Kablo TV ve İşletme Anonim Şirketi’nde Yönetim Kurulu üyesi olarak görev almasının, adı geçen kuruluşların RTÜK’ün görev alanıyla ilgili olması nedeniyle KHK’nın ilgili maddesiyle getirilen istisna kapsamında olmadığını açıkladı. 

Bildirici, 6112 Sayılı Yasa’nın 38. Maddesi'nin altıncı fıkrasında da “Bu maddede belirtilen esaslara aykırı davranan Üst Kurul üyeleri görevlerinden çekilmiş sayılır. Bu husus Üst Kurul tarafından resen veya yapılacak müracaatın değerlendirilmesi sonucunda karara bağlanır ve gereği için TBMM Başkanlığına bildirilir” denildiğine dikkat çekti.

Üst Kurul’un 10 Eylül 2019 tarihli toplantısında konuyu dile getirdiğini kaydeden Bildirici, Ebubekir Şahin’in ise bu kuruluşlarda görevli olduğunu kabul etmekle birlikte görevden çekilmeyi reddettiğini, talebi de tutanaklara geçirmediğini söyledi. 

Bildirici, Şahin’in BİK ve TÜRKSAT’ta görev almasının Türkiye Cumhuriyeti Kamu Görevlileri Etik İlkeleri’ne de aykırı olduğunu belirterek, “Zira adı geçen bu iki kuruluş da RTÜK ile aynı alanda faaliyet göstermektedir; bu da 'çıkar çatışması' doğmasına neden olmaktadır” dedi.

Yasa ne diyor?

6112 Sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkındaki Kanun'un “Yasaklar ve denetim” başlığını taşıyan 38. Maddesi'nin ikinci fıkrası, “Üst Kurul üyeleri, aslî görevlerini aksatmayan bilimsel amaçlı eser hazırlama, ders ve konferans verme, jüri ve komisyon üyeliği yapma hariç, resmî veya özel nitelikte hiçbir görev alamaz, özel veya kamu medya hizmet sağlayıcılarının görev ve yetki alanına giren konularda doğrudan veya dolaylı olarak taraf olamaz ve bu konularda hiçbir maddî menfaat sağlayamaz ve siyasî partiye üye olamaz. Faaliyet alanı sosyal yardım ve eğitimle ilgili olan dernekler ve vakıflarda yürütülen görevler ve kooperatif ortaklıkları bu hükmün dışındadır” hükmünü taşımaktadır.

Yasada açıkça belirtildiği üzere, RTÜK üyeleri, yasanın 36. Maddesinin birinci fıkrasına istinaden kendi aralarından seçtikleri Başkan da dahil olmak üzere, “resmî veya özel nitelikte hiçbir görev alamaz”lar; “özel veya kamu medya hizmet sağlayıcılarının görev ve yetki alanına giren konularda doğrudan veya dolaylı olarak taraf olamaz”lar; “bu konularda hiçbir maddî menfaat sağlayamaz”lar.

38. maddenin altıncı fıkrasında da “Bu maddede belirtilen esaslara aykırı davranan Üst Kurul üyeleri görevlerinden çekilmiş sayılır. Bu husus Üst Kurul tarafından resen veya yapılacak müracaatın değerlendirilmesi sonucunda karara bağlanır ve gereği için TBMM Başkanlığı'na bildirilir” denilmektedir.

Bununla beraber, yukarıda anılan yasa hükmüne istisna getiren 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye 24/5/2013 tarihinde eklenen Ek 16. Madde ile “düzenleyici ve denetleyici kurumların başkan ve üyelerine, kendi mevzuatında yer alan kısıtlamalara bağlı olmaksızın kurumun görev alanıyla ilgili olmamak kaydıyla kamu kurum ve kuruluşları ile sermayesinin yarıdan fazlası devlete ait kurum ve kuruluşlar ile kayyım sıfatıyla TMSF tarafından yönetilen şirketlerin yönetim kurulu, denetim kurulu ve danışma kurulu üyeliği görevleri ile benzeri organlarda görev verilmesi” hükmü getirilmiştir.(Ek 6)

Ancak bu maddede de açıkça belirtildiği üzere, düzenleyici ve denetleyici kurumların başkan ve üyeleri kamu kurum ve kuruluşları ile sermayesinin yarıdan fazlası devlete ait kurum ve kuruluşlar tarafından yönetilen şirketlerin yönetim kurullarında “kurumun görev alanıyla ilgili olmaması kaydıyla” görevlendirilebilirler.

Oysa Basın İlan Kurumu ile TÜRKSAT Uydu Haberleşme Kablo TV ve İşletme Anonim Şirketi, RTÜK’ün görev alanıyla ilgili alanlarda faaliyet göstermektedir.

T24